කසිප්පු

මගේ මල්ලී වාසය කරන්නේ විදේශ රටකය. වසර කිහිපයකට වරක් ලංකාවට එන මේකා අත එහෙ සිටිනා උන් තමන්ගේ ගෙවල්වල සිටිනා ඈයොන්ට ලබාදීමට කුඩා තෑගි එවනා අතර ආපසු එනවිට රැගෙන ඒමට අවශ්‍ය බඩු භාණ්ඩද ලියා එවයි. මේවා බොහෝ විට තමන් කැමති කඩයක ඇති කොත්තු රොටී, ෆ්‍රයිඩ් රයිස්, රස කැවිලි වැනිදේය. ආපසු යන දිනය ආසන්නයේ නිවසට එන ඥාති හිතමිත්‍රාදීන්  තමන්ගේ දරුවාට හෝ ඥාතියාට රැගෙන යාමට අවශ්‍ය දේ ගෙනවිත් දෙනු ලබයි.  කොත්තු හෝ ෆ්‍රයිඩ් රයිස් අධි ශීතකරණයක දිනක් දෙකක් තබා හරියටම ගුවන් තොටුපලට පිටත්වන වේලාවට බෑගයට දමා ගන්නා අතර ගුවන් යානයේ ඇති වායු සමීකරණය නිසා එහාට යනතෙක් කිසිදු ආපදාවක් සිදුනොවේ. එහෙදී පොඩ්ඩක් රත්කරගත් පසු ඔරිජිනල් තත්වයෙන් මේවා රස විඳිය හැකිය.

දිනක් මේ ආකාරයට මල්ලී පිටව යන විට මමද ගුවන්තොටුපලට පැමිණියෙමි. මගේ මිතුරෙකු වූ ආරක්ෂක නිලධාරියෙකුට කථාකර මල්ලීව පිටත්කල නමුත් රේගු නිළධාරීන් මල්ලීව පරීක්ෂා කරනාවිට කුමක් හෝ අවුලක් සිදුවී ඇති බව මට දැනෙන්නට විය. දැන් සෑහෙන වේලාවක් තිස්සේ මල්ලීව රඳවාගෙන සිටී. බැරිමතැන මගේ හිතවත් රේගු මිතුරෙකුට කථාකර ඔහුව එම ස්ථානයට පිටත් කළෙමි. සිදුව ඇත්තේ එහෙ සිටිනා  බෙබේ කෙනෙකු දංකොටුව ස්පෙෂල් බෝතල් දෙකක් ගෙන එන ලෙස දන්වා තිබීම නිසා මල්ලී බෑගයේ අඩියේම සඟවා කසිප්පු බෝතල් දෙකක් ගෙනයාමට උත්සාහ කිරීමයි. මගේ මිතුරු රේගු නිලධාරියා වැඩේ ගොඩින් බේරා දුන්නේය.  කසිප්පුවල රසඥතාව ඒ වගේය. කසිප්පු බොන්නට පුරුදුවූ එකාට ස්කොච් විස්කි, චිවාස් රීගල්, වොඩ්කා දුන්නත් වැඩක් නැත. ඒකා ඇමරිකාවට, එංගලන්තයට ගියද උණකාරයා වතුර හොයනවා වාගේ ඒකා හොයන්නේම කසිප්පුමය.

කසිප්පුවලට  සොඳුරු නාමයන් ගොඩකි. සීනි කරිඤ්ඤං, අගල් ෆැන්ටා, වෙල් ෆැන්ටා, කචල් ෆැන්ටා, කටුකම්බි, යකඩ මරං, ඇති හිටියා, චකබ්ලාස්, හිටපං මචං, සුදිය, ඇරපං මචං යනු කසිප්පු හෝ කසිප්පුවලට සමීප ඥාතීත්වයක් ඇති නිෂ්පාදනයන්ට කියනා නම්ය. 

මුල් කාලයේදී නම් තනි පොල් රා වලින් නිපදවුවද පසුව සීනි ද කසිප්පු පෙරීමට භාවිතා කරනු ලැබීය. අමතර වශයෙන් ස්වේච්ඡාවෙන් හැලියට එබෙන ගැරඩින්, කැරපොත්තන්, ගෙම්බන්, කටුස්සන්, පත්තෑයන්, මීයන්, වවුලන්, ලේනුන් වැනි සතුන්ගේ සාරයද යීස්ට්, සිමෙන්ති, කටුකම්බි, යූරියා, මදුරු කොයිල් වැනි රසකාරක සමගින් ද එක්ව කසිප්පු නම් ප්‍රනීත පානය සෑදෙන්නේය. මුලදී කසිප්පු පෙරීමට දර භාවිතා කලද පසුකාලීනව මේ සඳහා ගෑස් භාවිතා කිරීමට තරම් කසිප්පු නිෂ්පාදන තාක්ෂණය දියුණු විය. එසේම ඒ කාලයේ කැලේ අකුලක සැඟවූ කසිප්පු බූලිය වෙනුවට ටැප් එකෙන් කසිප්පු ලබාගැනීමට තරම් තාක්ෂණයක් දැන් මෙයට භාවිතා කරනු ලැබේ. මල් මල්ලීද කොල්ලා කාලේ මේ කාර්යයට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් සැපයීමට වරක් දෙකක් සම්මාදන්වී ඇත. හැබැයි ඒ කසිප්පු බොන්නට නොව මේක වෙනහැටි බලාගන්නටය. සීනි ඇදීම, වතුර ඇදීම, වඩියට ගින්දර දැමීම ඒ කාලයේ මල් මල්ලීට පැවරී තිබූ රාජකාරීය.

පෙර කල නම් ගම්වල මගුල්, අවමගුල්, කොටහලු මගුල්, දානේ ගෙවල්, කුඹුරු වැඩ වැනි අවස්ථාවල මුල් තැන ගත්තේ කසිප්පුය. පසුකාලීනව ගමට බාර් එකක් යන දේශපාලන සංකල්පය ක්‍රියාත්මකවීම නිසා අවමගුලේදී සහ අවශේෂ තැන්වලදී කසිප්පු පෙරට පැමිණියද  විවාහ මංගල්ල්‍ය උත්සවවලදී නම් කසිප්පු ආවේ ගල් අරක්කුවලින් පසුව ඇතිවන අඩුව පුරවන්නටය. 

අපේ ගමේ කසිප්පු විකිණූ ප්‍රධාන තැනැත්තා වූයේ කරුණේ මාමාය. කරුණේ මාමා කිව්වාට බිස්නස් එක රන් කලේ කරුණේ මාමාගේ බිරිඳය. කරුණේ මාමා සමග නැන්දා සැමදාම පැටලෙන කාරණයක් වූයේ සඟවා ඇති තැනකින් කසිප්පු බූලිය ගෙන එන ලෙස පැවසූ විට කරුණේ මාමා කටේ තියාගෙනම එයින් කොටසක් පානයකර පැමිණීමය. මේකට හැමදාම වලිය. හැබැයි කරුණේ මාමාගේ වයිපරේගේ කට ඇරපුවාම කරුනේ මාමගේ ඇපයත් රාජසන්තකේය.  කසිප්පු අශෝක වීදුරුවකින් එකක් රුපියල් පහක් වූ අතර කසිප්පු බෝතලයක් රුපියල් 35 ක් විය. සෑම වසරකම අවසානයේ කරුණේ නැන්දා විසින් තමන්ගේ හොඳම පාරිභෝගිකයන්ට නොමිලේ කසිප්පු සමග දිවා භෝජන සංග්‍රහයක් පැවැත්වීම සම්ප්‍රදායක් විය. අපේ තාත්තාද මේ සංග්‍රහයේ ඉහලින්ම නම සඳහන් චරිතයකි. 

කසිප්පු අල්ලන්ට පොලිසියෙන් පැනීම කුඩා අපට නම් මහත් විනෝදයක් ගෙනදුන් අවස්ථාවක් විය.   ඒ වේලාවට කසිප්පු ලෝලීන් ඔලිම්පික් ධාවන ශූරයින්ගේ වාර්තා බිඳ හෙලමින් ධාවනයේ යෙදෙනු දැකිය හැකිය. හොඳ පුහුණුවක් ලබාදුන්නේ නම් සුවේන්දරන්, විජා බාස්, හේරත් බණ්ඩා, ජඹුට සේන, මහතුවා, උස පේමේ වැනි අය ජාත්‍යන්තර මට්ටමට වුවත් ගෙනයා හැකිව තිබු ධාවන ශූරයින්ය.  සමහර අවස්ථාවල පොලිසිය කියා වෙනත් අයට බියවී පැනදිවූ අවස්ථාද විය. මේ ආකාරයට රැවටුනේ සැන්ටිපෝට් මහතාට (මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂක) හෝ පියුන්  හෙවත් ලියුම් බෙදන්නාටය. සමහර විට ලියුම් බෙදන්නාද පැමිණ ඇත්තේ ෂොට් එකක් දමාගැනීමටය.

පිරිමින්ට අමතරව කසිප්පු බීමට හුරුවූ කාන්තාවන්ද අපේ ගම්වල විය. මරිහාමි කිරි අම්මා එයින් එක් තැනැත්තියකි. මේ ගැන කිසිවක් නොදන්නා අපේ අම්මාගෙන් සෑම ඉරිදා දිනකම පැමිණ කුමක් හෝ කාරණයක් කියා මුදල් ඉල්ලාගෙන ගොස් කරුණේ මාමලාගේ කසිප්පු තිප්පොලෙන් කසිප්පු බීම මරිහාමි කිරිඅම්මාගේ සිරිත විය. අම්මා මේ ගැන දැනගත් පසු මුදල් නොදී හාල් හෝ වෙනත් දෙයක් ලබාදුන්නද ඇය ඒ ටිකද රැගෙන ගොස් කරුණේ මාමාලාගේ නිවසට දී එය අරක්කුවලට හුවමාරුකරගනී.

මිනිසුන් පමණක් නොව සතුන්ද කසිප්පු බීමට ඇබ්බැහි කරවූ අවස්ථා තිබුණි. අප්පුහාමි මාමාට සිටි හරකුන් දෙදෙනා කොච්චර කුඹුරු හෑවත් උන්ට වගේ වගක් නැත. අපි කිව්වේ අප්පුවා වගේමයි උගේ හරකුත් කියාය. පසුව අපි දැනගත්තේ අප්පුහාමි මාමා වැඩ ආරම්භ කරන්නේ හරක් දෙදෙනාට කසිප්පු බෝතලය බැගින් පෙවීමෙන් පසුව බවය. බෝතලය කටේ ගැසූවිට මෙම හරකුන් බෝතලෙන් කිරි බොන්නා සේ කසිප්පු බොයි. ඉන්පසු යක්කු බැඳගත්තා මෙන් කුඹුරු හායි.

විකිණීමට නොව තමන්ගේ පරිභෝජනයට කසිප්පු ටිකක් පෙරා ගත් අයත් අපේ ගම්වල සිටියහ. මේවා බොහෝ විට පළතුරු අරක්කු හෝ වෙනිවැල් අරක්කු විය. වෙනිවැල් අරක්කු තරමක් කහ පැහැයක් ගන්නා අතර පොඩි තිත්ත රසකින් යුක්තය. පළතුරු අරක්කුවලින් සියුම් පළතුරු සුවඳක් වහනය වෙයි. කසිප්පු බොන එකාලට බයිට් ගන්නට තරම් වත්කමක් නැතිය. කසිප්පු බීමෙන් පසුව බොහෝ විට කුරුම්බැට්ටියක්, පේර කොලයක් මේ අයගේ බයිට් එක වේ. කරුණේ මාමලාගේ නිවස ඉදිරිපිට පේර ගසේ කිසි දිනක පේර කොල වැඩි නොවුනේත්, ගෙදරට යන පාර දෙපසේ කුරුම්බැට්ටියක් සොයා ගැනීම අපහසු උනේත් මේ හේතුව නිසාය.

පොඩි අත්තා අපේ ගමේ විසූ කසිප්පු බීමට මල පෙරේත චරිතයකි. කසිප්පු ටිකක් දෙන්නේ නම් උන්දෑ ලවා ඕනෑම දහජරා වැඩක් කරවාගත හැකිය. කමතේ කොල පාගන දිනයට කසිප්පු බෝතල් කිහිපයක් ගෙනැවිත් කමතට එහා ඇති කැලෑ රොදේ සඟවා වරින්වර එකිනෙකා ගොස් අනුමතවී පැමිණීම සිරිතය. කසිප්පු කිසි විටක කමතට නොගෙනේනේ ගොවිතැනට කරනා ගෞරවයක් වශයෙනි. පොඩි අත්තාගේ කසිප්පු ලෝලීත්වය අපේ ගමේ සියලු දෙනා දනී.

දිනක් මේ ආකාරයට කමතේ වැඩ කරනාවිට පොඩි අත්තා පැමිණ වටේ කැරකෙන්නට විය. “කොල්ලෝ නැද්ද මොකුත්“ කටේ කෙල පෙරමින් පොඩි අත්තා අසයි. “අන්න අතන තියෙනවා. හැබැයි ඔක්කොම බොන්න එපා මටත් ටිකක් තියලා බීපන්“ යැයි බාප්පා පැවසීය. පොඩි අත්තාද ටික වේලාවකින් තුන් ලෝකෙට අග රජෙකුවී පැමිණෙන විට බාප්පා “කොහොමද. බඩු හොඳද“ කියා ඇසුවේය. “පොඩි අමිරහක් නම් ආව කොල්ලෝ. ඒ උනාට හොඳ සැර“ තුහ් කියා බිමට කෙල පාරවල් දෙක තුනක් ගසා පොඩි අත්තා ටික වේලාවක් කමතේ රැඳී සිට ඊලඟ කමතට ගෑටුවේය. පොඩි අත්තා ගියපසු කට්ටියට බඩවල් අල්ලාගෙන සිනාය. බාප්පා කලින්ම ගව මුත්‍රා කලවම් කල කසිප්පු බෝතලයක් සඟවා තබා ඇත්තේ පොඩි අත්තාගේ කසිප්පු මලපෙරේතකමට පාඩමක් ඉගැන්වීටය. පොඩි අමිරහක් ආවා යැයි කීවේ ගවමුත්‍රා නිසාය. මේ කථාව දැනගැනීමෙන් පසුව පොඩි අත්තා බාප්පා සමග සෑහෙන රණ්ඩුවකටද පැටලුනි.

කසිප්පු නිසා අපේ පැත්තේ වසන්නට බැරි කරුණක් බවට පත්ව තිබුණේ ලිඳක්වත් කැපීමට නොහැකිවීමයි. අඩුම තරමේ ලිඳක් සුද්ධ කිරීමටවත් නොහැකි විය. කසිප්පු පෙරා ඉතිරිවන ගෝඩා පොලවට හැලීම නිසා පොලව අභ්‍යන්තරයේ විවිධ විෂ වායූ නිපදවී ලිඳක් හාරන අවස්ථාවල එම වායු ආග්‍රහණයවීම නිසා ලිඳ ඇතුලේ මිනිසුන් තුන් හතර දෙනා මිය ගිය අවස්ථා තිබුණි.

කසිප්පු නීති විරෝධී වුවද, කොතරම් හානිකර උවද දැන් එය සමාජයේ එක් ස්ථරයකට නැතිවම බැරි දෙයකි. කසිප්පු වලින් රජයට ආදායමක් ලැබෙන්නේ නම් ඒ කසිප්පු ඇල්ලූවිට උසාවියෙන් නියමකරනා දඩය පමණි. ප්‍රමිතියක් නැති කසිප්පු වෙනුවෙන් රජයද සමාජයද දරනා වියදම ඊට වඩා වැඩි අගයක් ගනී.

අපේ රටේත් කසිප්පු කියා වපරැහින් බලන්නේ නැතිව මේවා නිෂ්පාදනයට සහ අළෙවියට බලපත් ලබාදී දියුණු කලොත් ප්‍රමිතියක් නැතිව හදන කසිප්පු වලටත් ප්‍රමිතියක් එනවාය. එවිට ඒවා පෙරන්නට සහ විකුණන්නට හැකි වන්නේ බලපත් ඇති අයට විතරය. එවිට කසිප්පු වලින් සිදුවන හානියත් තිබෙනවාට වඩා  අඩු වෙනවාය. කසිප්පු නියාමනයට ආයතන ඇති කිරීමෙන් රජයේ රැකියාද වැඩිකල හැකිය. අපනයනාභිමුඛ කර්මාන්තයක් වශයෙන් ආරම්භ කලොත් ඉන්දියා මාර්කට් එක අල්ලා ගත්තත් ඇතිය. එවිට අඩුම තරමේ මධ්‍ය පරිමාණ කර්මාන්තද, ස්වයං රැකියා ද ඇති වෙනවාය. අපේ උන්ගේ රැකියා ප්‍රශ්නයත් විසඳෙනවාය. දේශීය අමුද්‍රව්‍යවලටද ඉල්ලුම වැඩිවෙනවාය. පොල් කර්මාන්තය දියුණු වෙනවාය. පසුව නිෂ්පාදන විවිධාංගීකරණය කළහැකිය. එනම් තල් රා වලින්ද, උක් දන්ඩෙන් ද කසිප්පු  නිපදවීම වර්ධනයකළ හැකිය. අපේ රටේ ගස් යට වැටී අපතේ යන අඹ, වරකා, කෙසෙල්, පැපොල් වැනි පළතුරු වලින් පළතුරු කසිප්පුද,  නව නිෂ්පාදනයක් ලෙස දඹුල්ලේ විකුණාගත නොහැකිව අලින්ට කන්නටදාන  එලවලු වලින් එලවලු කසිප්පුද, විකුණාගත නොහැකිව විනාශවී අපතේයන දෙහි, ඇඹුල් දොඩම් වලින් ලෙමන් ජින්වලට ආදේශකයක් ලෙස ලෙමන් කසිප්පුද නිෂ්පාදනය කල හැකිය. වී නිෂ්පාදනයෙන් ප්‍රතිශතයක් සකේ වැනි මත්පැන් නිපදවීමට ලබාදීමෙන් වී මිල ස්ථාවර තත්වයක පවත්වාගත හැකිය. දැනට අපතේ යන පොල් වතුර ටිකද මේ සඳහා යොදාගත හැකිය. ඒ සඳහා විශාල පොල්වතු පවතින පොල් ත්‍රිකෝනයේ ස්ථාන කිහිපයක කර්මාන්තශාලා කිහිපයකට බලපත් ලබාදීම ප්‍රමාණවත්ය. එවිට දැනට කසිප්පු දඩවලින් ලැබෙන ආදායම මෙන් කිහිප ගුණයක් කසිප්පු බදු වලින් රජයට ලබාගත හැකිය. ඕනානම් එට්කා හරහා ඉන්දියාවෙන් මෙහාට එන උන්ටත් කසිප්පු පුරුදුකර ඉන්දියන් කාරයින්ට දෙන පඩියෙන් බාගයක්ම ආපහු අපේ රටේ ඉතිරිකරගත හැකිය.

කසිප්පු මගින් දේශීය ව්‍යාපාරික පන්තියක් බිහිකිරීමෙන් ලැබෙනා ප්‍රාග්ධනය පසුකාලීනව වෙනත් ව්‍යාපාරවල ආයෝජනය කරන්නට පෙළඹවිය හැකිය. මේ අස්සේ ඕනෑනම් දේශපාලන ගේම් එකකුත් ගසා තමන්ගේ උන්ට කසිප්පු පෙරන්නට බලපත් ටිකක් දෙන්නටද පුලුවන. හැබැයි මේවා ගමේ වෙල කෙලවරේ කරන්නට බැරිය. එතකොට ගමේ හාමුදුරුවන්ගෙන්, ප්‍රජා සංවර්ධන සමිතිවලින්, කුලඟන සමිතිවලින් එකසිය ගානට කේස්ය. ඒ නිසා කසිප්පුවලටම කර්මාන්තපුරයක් දෙකක් ආරම්භ කර ඒවායේ ඉඩම්ද රජයට ආදායමක් ලැබෙන ලෙස බදුදිය හැකිය. මේ වගේ දේවල් කෙරුවොත් රජයටත්, රටටත් ජනතාවටත් වාසිය. පරිසරයටත් හොඳය. නොකෙරුවොත් වෙන්නේ රජයට ලැබෙන ආදායම අහිමිවීමය. අපේ උන් මෙලෝ ප්‍රමිතියක් නැතිව පෙරනා කසිප්පු ගසා රටේ නැති ලෙඩ හදා ගැනීමය. පරිසරය දූෂණයවීමය. දියුණු කලහැකි කර්මාන්තයකට දඩ ගසමින් අධෛර්යමත් කිරීම නිසා කලක් ගතවනවිට එය අභාවයට යාමට සැලැස්වීමය.

රුසියාවේ වොඩ්කා, එංගලන්තයේ වීස්කි, අමෙරිකාවේ බර්බන්, ජපානයේ සකේ, මෙක්සිකෝවේ ටිකිලා මේ ආකාරයට ග්‍රාමීය මට්ටමේ මත්පැන් නිෂ්පාදනය  දියුණුවීම නිසා දැන් විදේශවලටත් යවනා මත්පැන් වර්ගයන්ය. දැන් ඒවාට ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතියක්ද තිබෙන්නේය. ඒ රටවලට ඉහල බදු ආදායමක්ද, විදේශ විනිමයක්ද ලැබෙන්නේය.

මීට අවුරුදු 25 ට ඉහත කොහුමෝල් වලින් ඉවතලන කොහුබත්වලට කිසිදු ඉල්ලුමක් නොවීය. එකල කොහුබත්  මිනිසුන්ට කරදරයක් විය. විශාල කොහුබත් කඳු කොහුමෝල් අසලවිය. මෝල් හිමියන් විශාල වතු හිමියන්ගෙන් අසා කොහුබත් පොල්වතුවලට ගෙනැවිත් දැමුවෝය. කොහුබත් කඳු නිසා ජලය දූෂණය විය. බැරිමතැන  කොහුබත්  පුලුස්සා දැමීය. ප්‍රේමදාස මහත්තයාගේ කාලයේ ඒවා අපනයන කිරීම ආරම්භ කිරීම නිසා දැන් කොහුබත් ට්‍රැක්ටරයක් ගමේ මිනිහාටවත් ගන්නට බැරිය. කොහුබත්වලට විදේශ රටවලින් එන ඉල්ලුම සපුරාලීමටත් දැන් අපට බැරිය. ගමට කරදරයක් වී ඇති කසිප්පුද මේ ආකාරයට ගමට සම්පතක් බවට පත්කරගත හැකිය.