අපි වෙනුවෙන් අපි හෙවත් රාජ්‍ය සේවය සහ ජහමනයා

පහුගිය දින කිහිපය තුළම බ්ලොග් ලියන්නන් විශාල පිරිසක් ඉයන්ගේ සින්දු 16 බ්ලොග් අභියෝගය බාර අරන් තිබුණ කියලා තේරුනේ කට්ටියම හෝගාලා තමන් කැමති සින්දු ගැන කියන විටය. මෙය හරියට මම දැක්කේ තමන් යාලු වෙච්ච කෙල්ලන් අතරින් තමන් කැමතිම කෙල්ලන් කවුදැයි කියා අනුපිලිවෙලට නම් කරනවා වගේ වැඩක් හැටියටය. මට ඉස්කෝලේ යන කාලේ සිටම කෙල්ලෝ කීප දෙනෙක්ම  සිටියෝය. ඒ වනචර කමකට නොවේය. හෝමෝන ක්‍රියාවලිය උච්චතම කාලේ නිසා ඒ ගැන කරන්නට දෙයක් නැතිය. ඉතින් එකෙක් හොඳයි කිව්වොත් අනෙකාට සිදුවන්නේ අසාධාරණයක්ය. ආදරයේ “අ, ආ“ කියාදුන් ප්‍රේමයේ, යෞවනේ ඇදුරුතුමියන්ට එහෙව් අසාධාරණයක් කරන්නට මගේ හිත නැවෙන්නේ නැත. සින්දු වැඩෙත් ඒ වගේමය. ඒ නිසා මම මේ වැඩේට සම්මාදන් වෙන්නට නොගියේ මට කැමතිම සින්දුත් 16 ට වඩා ඇති නිසාය. නමුත් වැඩේ නැගලාම ගොස් තිබීම ගැන මම ඉයන්ටත් කැමති සින්දුදාපු හැමෝටමත් ස්තුතිවන්ත වෙනවාය.

ඒ සින්දු අතර මම කැමති සින්දුද තිබීම නිසා ඒ සින්දු හොයාගෙන ඇහීමේ දොල දුකකුත් පහුගිය දවස් කීපය තිස්සේම මටද වැලඳී තිබුණි. ඩොන්ගලේ තිබූ ෆ්‍රී ගිගා බයිට් 10 ත් ඉවරකරගෙන තවත් 8 කුත් අමතරව වැයකරගෙන තිබුනේ මේ කාර්යටය. කෙසේ නමුත් මේ වැඩේ මාර ඉන්ටරස්ට් නිසා වැඩිපුර ඩේටා ගියාට කමක් නැත. ඉඳහිට මෙවැනි රැල්ලක් ඇතිකර බ්ලොග් ලෝකය කැලැත්තීම අපි වැනි අලුත් බ්ලොග් ලියන්නටත් හොඳ අත්දැකීමක්ය.

මේ සින්දු උන්මාදය නිසා සින්දු සී.ඩී. කිහිපයක් මිලදී ගන්නටද මල් මලයා පහුගිය දින ටිකේ උනන්දුවිය. අපේ ගම් පළාතේ සංස්කුරැතියක් වූ කණ්ඩායම් සංගීතය තවමත් ගඟේ මාලු ඇඟේ නටන්නා සේ නටනා නිසා සින්දු සී.ඩී. සොයනා අතරතුර සංගීත සංදර්ශන කිහිපයක සී.ඩී. තැටිද මිලදී ගත්තේ වෙලාවක් ලැබුනු විට අසන්නටය. කොහොම උනත් ඒවායේ ඇති ලයිව් ගතියට මම අදත් කැමතිය. සීදුවේ සකුරා සංගීත කණ්ඩායමේ මම කැමති ගීත කිහිපයක්ම ඇති නිසා ඒ අයගේද සී.ඩී. තැටියක් මිලදී ගත් අතර එහි තිබූ උපහාසාත්මක ගීතයකට නිමිත්ත වී  තිබුණේ රාජ්‍ය සේවය හා රජයේ සේවකයාය. කොටින්ම රාජ්‍ය සේවකයින් වැඩ නොකිරීම ගැනය. ගීතය නම් කර තිබුණේ “කිරා බුදිද බං“ කියාය. මේ ගීතය අසනාවිට මම කලකට  ඉහතදී දුටු ඊමේලයක් මතක් විය. ඒ  ඊමේලයේ තිබුනේ රජයේ සේවකයින්ට වැළඳෙන රෝග කිහිපයක් ගැනය. එම ව්‍යාධීන් නම් මෙසේය.

ටෙලිපෝනියාව

රාජකාරී දුරකථනයක් පෙන්නන්ට බැරිවීම. නිතරම දුරකථනයේ එල්ලී සිටීම. (උපහාර පැකේජයට පින්සිදුවන්නට දැන් මේ ලෙඩේ තරමක් සුව අතට හැරිලාය)

ලීව්කේමියාව

නිතරම නිවාඩු (ලීව්) ගැනීමට ඇති උනන්දුව (මේක නම් තාවමත් තියෙනවාය)

ජන භීතිකාව

කාර්යාලයට එන අහිංසක මිනිසුන් දකිනවිට කේන්තියාම. (විශේෂයෙන් රජයේ රෝහල්වල කණිෂ්ඨ කාර්ය මණ්ඩලය, දුම්රිය වැනි රජයෙන් යැපෙනා ආයතනවල අයට මේ ලෙඩේ තියෙනවාය. අත්දුටු දෙයකි)

රථ ගාය

පූල් වාහනයක නැගී නැති ගමනක් හෝ යාමට ඇති කැමැත්ත. (බොහෝ දෙනෙකුට ඇත)

ගැස්ටරයිසීස්

කාර්යාලයට පැමිණෙන මිනිසුන්ට නිතරම සැරදැමීම. (මේකත් අර කිව්වා වාගේ රජයේ රෝහල්වල කණිෂ්ඨ කාර්ය මණ්ඩලය, දුම්රිය වැනි රජයෙන් යැපෙනා ආයතනවල අයට තියෙනවාය. අත්දුටු දෙයකි)

කට ගාය

හැමදේකටම කට දැමීම (කාන්තා පාර්ශවය සහ චීත්ත අඳින පිරිමින අතර බහුලය)

හොල් ඉන්ද පර්ස්

අතේ නිතරම මුදල් නැතිකම (බෙබේලා, බෙබේලාට වයිෆ් වී සිටිනා අය අතර බහුලය)

ඩියුටියා

වැඩට උනන්දු බව පෙන්වීම (සේවය අලුතින් පැමිණි අය අතර උසස්වීම් බලාපොරොත්තු වන අය අතර බහුලය)

ස්ටේයිටීස්

වැඩක් නැතත් තත්ත්වය ගැන උනන්දුවක් දැක්වීම (විධායක නිලධාරීන් අතර බහුලය)

දඩි බිඩියාව

වැඩක් නැතත් නිතරම කලබල ගතිය (මේ වගේ ඩයල් සෑම කන්තෝරුවකම ඇත. මුනුත් එක්ක වැඩ කරන්න ගියාම පිස්සු හැදිලා ආයෙ හැදෙනවාය)

රතිගාය

නියමිත කාලයට විවාහ කටයුතු සිදු නොවිමෙන් හෝ ගැහැනුන් දකින විට ඇතිවන කුලප්පුව (මැදිවියේ පිරිමින් සතුව මෙම රෝගය පවතී. කාන්තා පාර්ශවය අතරද නැතිවාම නොවේ)

හොම්බයිටීස්

වැරැද්දක් පෙන්වා දුන්විට මුහුණ එල්ලාගෙන සිටීම (හපෝයි කාන්තා පාර්ශවයට ආවේනික වූ රෝගයකි)

හොම්බයිටීස් කොන්ටැප්යෝසා

ඉහත රෝගය අන් අය වෙතද සීඝ්‍රෙයන් පැතිර යාම (මෙයත් පෙර පරිදිමය)

සැලරියා

වැටුප් ගෙවූ දිනට පසුදින සේවයට යාමට අදිමදි කරනා ගතිය (තරුණවියේ පිරිමින් අතර බහුලය. හන්දියේ බාර් කාරයා මෙයට වගකිව යුතුය)

ඩයරියා

අවුරැද්ද මුලදී දින පොත් ඉල්ලා කරදර කිරීම (රියදුරන් සහ පියන්ලා අතර වැඩිපුර)

කැලැන්ඩරයිටීස්

අවුරැද්ද මුලදී කැලැන්ඩර් ඉල්ලා කරදර කිරීම (රියදුරන් සහ පියන්ලා අතර වැඩිපුර)

වාතරයිටීස්

වැඩකටයුතුවලදී අන්අයට කරදර වනසේ කටයුතු කිරීම (ටියුබ් ලයිට් කෙල්ලන් අතර බහුලය)

අද වනවිට මේ කියන ලෙඩ රෝග  එතරම් දරුණුවට නැතද රාජ්‍ය සේවය තරමක මන්දගාමී ගතියකින් කටයුතු කරනා බව නම් මමද පිලිගනිමි.

අපේ රටේ සමස්ථ රාජ්‍ය සේවකයින් ප්‍රමාණය ලක්ෂ 15 ක් පමණ වෙනවාය.  රැකියා අපේක්ෂකයින්ගේ වැඩි කැමැත්ත රාජ්‍ය සේවයටය. ඒකට දේශපාලඥයින් පස්සේ යනවාය. විභාග ලියනවාය. රස්සාවක් අරන් දෙනවානම් සල්ලිත් දෙනවාය. සමහර විට වෙනත් දේවලුත් දෙන්නට සූජානම්ය. හැබැයි ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකට මේ මොකුත් නැතද යන්නට වැඩි මනාපයක් නැත. ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකට ගියාම මහන්සියෙන් වැඩකරන්න ඕනෑය. වැඩ වැඩිය. පීඩනය වැඩිය. හැබැයි වැටුපත් වැඩිය. පහසුකම් වරප්‍රසාද වැඩිය. අපේ රටේ වැඩ කිරීමට කැමති නිර්මාණශීලී කොල්ලන් කෙල්ලන් ඇඟේ ගාය ඇති  තරුණ කාලයේ ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකට යාමට බොහෝ මනාපය. නමුත් කසාද බැඳ ළමයෙක් දෙන්නෙක් ඉන්නාවිට ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකේ ඉන්නා උන්ද විශේෂයෙන් කෙල්ලන් හොයන්නේ රජයේ රස්සාවක්ය. ඒකෙත් ටීචින් වගේ නම් වැඩියෙනුත් මනාපය. ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකේ අච්චර ලොකු පඩියක්ද, බෝනස්ද, මෙඩිකල්ද, ෆොරින් ටුවර්ද, අරව මේවද පැත්තක දමා අපේ එකාලා, එකීලා ආණ්ඩුවේ ජොබ් කට්ටක්ම හොයන්නේ කරුණු කිහිපයක් නිසාය.

එකක් පැන්ෂන් එකය. දෙවැන්න රස්සාවේ ස්ථිරත්වයයි. තෙවැන්න තමන්ගේ දරුවන් ගැන බැලීමට ඇති උවමනාවය. සිව්වැන්න පුද්ගලික අංශයට වඩා වැඩි නිදහසක් බුක්ති විඳීමටය. පස්වැන්න භාෂාව ගැන දැනුමය.

ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකට ගැලපෙන විශ්‍රාම වැටුපක් ලැබෙන විදිහක් හදාගන්න තවමත් අපේ රටට බැරිය. යන්තම් පී.බී. ජයසුන්දර මහතා පුද්ගලික අංශයට ගෙනා පෙන්ෂන් ස්කීම් එක ආණ්ඩුවේ හදිස්සිය සහ උද්ධච්චකම නිසාද, දේශපාලඥයින්ගේ අවස්ථාවාදී බව නිසාද ලත් තැනම ලොප් විය. දැන් ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකේ පෙන්ෂන් යන එකාට ඉන්ෂුවරන්ස් කොම්පැනිකාරයින් හඳුන්වාදෙන පෙන්ෂන් පැකේජ්වලට අමතරව රජයෙන් ලැබෙන සමාජ ආරක්ෂණ ක්‍රමයක් නැති තරම්ය. ඉතින් පෙන්ෂන් එක ඇති රාජ්‍ය සේවයට ඉල්ලුම වැඩිය. ඊ.පී.එෆ්./ ඊ.ටී.එෆ් තිබුණාට පැන්ෂන් ගිය දවසට ගෙයි රෙපයාර් ටික කර, කෙල්ලගේ හෝ කොල්ලාගේ වෙඩිමට වියදම් කලවිට ඉතුරු වෙන ලබ්බක් නැතිය. බැරිවෙලාවත් කෙල්ලට/ කොල්ලාට කැම්පස් යන්න බැරි උනොත් තවත් ජංජාලයකි. පුද්ගලික විශ්වවිද්‍යාලයකට යවා හෝ උපාධියක් කරවිය යුතුය. මේවාට වියදම් කලපසු අතේ ඉතිරිවන පිච්චියක් නැතිය. එවිට සිදුවන්නේ දරුවන්ගෙන් යැපීමටය. දැන් කාලේ ඒකත් කරන්නට බැරිය. ඒ නිසා මිනිසුන් රජයේ සේවයට එක්වීමට මේ තරම් කැමැත්තට ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ මේ පෙන්ෂන් එකය. අනෙක් අතින් කිව්වොත් පුද්ගලික අංශයට පෙන්ෂන් එකක් නැතිකමය.

ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකේ ජොබ් ෂුවර් නැතිබව බවත් රජයේ රැකියාවකට ගියවිට මොනදේ උනත් රස්සාව ඉතිරිවන බවත් සමාජයේ පවතින මතය රජයේ රැකියා සෙවීමට තවත් හේතුවකි. අපේ රටේ පුද්ගලික අංශයේ ආයතන කිහිපයක් හැරෙන්නට අනෙක් ඒවා අද තිබෙන ආයතනය හෙට යනවිට වසා තිබෙන්නට පුලුවන. එසේ වූ අවස්ථා පසුගිය කාලය පුරා පැවතිනි. අඩුම තරමින් දැඩිසේ අධීක්ෂණය වන බැංකු පවා වසා දැමුණු හෝ කඩා වැටුනු අවස්ථා තිබුණි. එවිට සේවයෙන් ඉවත් වීමට, ඉවත් කිරීමට, වැටුප් අඩුවීමට සේවකයන්ට සිදුවිය. රජයේ සේවයේ ස්ථිර වූ පසු මේ කිසිම පුරස්නයක් නැතිය. මොනා උනත් මාසේ අන්තිමට පඩි ෂුවර්ය. හරියට නිකන් බඩේ බනිස් වගේය.

ළමයෙක් බලාකියා ගන්න හරි හමන් ඩේ කෙයා එකක් නැතිය. තියෙනා එකට උනත් ළමයා දාලා ගියොත් හවස කීයට ඩේ කෙයි එක ලඟට එන්නට පුලුවන් වේදැයි දන්නේ නැතිය. ඒ තරම් පාර ක්ලියර්ය. ගෙදරකට පුහුණුව ලැබූ සේවකයන් ලබාගන්නට ක්‍රමයක් නැතිය. දරුවන් බලාකියා ගන්නා පුහුණුව ලැබූ කාන්තාවන් ලබාගතහැකි ක්‍රමයක් නැතිය. ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකේ වැඩකරනවිට යන එන වෙලාවක් කියන්නටත් බැරිය. අද තියෙන වැඩේ හෙටට කල් දමා එන්නට ගියොත් පහුවෙනිදාට ඔෆිස් යන්නේ නැතිව වෙන රස්සාවක් හොයාගැනීම හොඳය. ඉතින් මේ නිසා මිනිස්සු වැඩි නිදහසක් ඇති රජයේ රස්සා හෙවීම අරුමයක් නොවේය.

රජයේ සේවකයන් අයිස් ගහනවා කියන එක සමාජයේ කලක පටන් බ්‍රෑන්ඩ් වී පවතින සංකල්පයක්ය. මෙහි ඉස්සර ඇත්තක් තිබුණද දැන්නම් ඔය කියනා තරම් ඇත්තක් නැත. ඉස්සර අයිස් ගහනවා කිව්වේ  පත්තර බලමින්, තේ බොමින්, ඕපාදූප කියමින් වැඩකරන්නේ නැතිව කාලය ගතකිරීමය.  නමුත් දැන් ඒ කාලය අවසන් වී ඇත. මහජනතාව වෙනදාට වඩා බුද්ධිමත්ය. ලෝකයේ රටේ තොටේ වෙන දේ ගැන අවබෝධයක් ඇත. තමන්ගේ රාජකාරිය හරිහැටි ඉටුඋනේ නැත්නම් ඒ ගැන පැමිණිලි කිරීමට ජනතාව පැකිලෙන්නේ නැත. රාජකාරිය හරියට කෙරෙන්නේ නැත්නම්, පගා ඉල්ලනවානම් ඒ ගැන හොරෙන්ගත් වීඩියෝව විනාඩි ගණනකින් යූ ටියුබ් එකේය. නැත්නම් රෑ නිව්ස්වලට යනවාය. එවිට වැරැද්ද කළ එකාට දෙයියන්ගේ පිහිටය. මේ නිසා  රජයේ සේවකයින්ද පුලු පුලුවන් විදිහට තමන්ගේ සේවය ඉටුකිරීමට කැමැත්තෝය. මේ සියල්ලටම වඩා තාක්ෂණික දැනුම ඇති එකාට රජයේ කන්තෝරුවකට යන්නට වෙන්නේ පොඩි පොඩි වැඩ කිහිපයකටය. බැංකු කටයුතු, බිල් ගෙවීම් වගේ දේවල් නම් දැන් පෝලිමේ ලගින්නේ නැතිව ෆෝන් එකෙන් නැතිනම් කොම්පියුටර් එකෙන්ම කරගත හැක. දැනට පුරස්න ඇත්තේ එක එක ජාතියේ අනුමත කිරීම්වලට කාලය ගත කිරිමය. ඒවායේත් නීති රීති වෙනස් වෙනවානම් රාජ්‍ය සේවය තව කාර්යක්ෂම කළහැකිය.

කඩුව වැනීමට හැකිවීම පුද්ගලික අංශයේ හොඳ රැකියාවකට යාමට ඇති ඉහළම සුදුසුකමය. අපේ රටේ ජනප්‍රිය පාසැලකට ගොස් කඩුව එහේ මෙහේ වැනිය හැකිනම් පුද්ගලික බැංකුවක, ලොකු ආයතනයක රැකියාව ෂුවර්ය. පුද්ගලික අංශයේ බහුතරයක් ආයතනවල රාජකාරිය කෙරෙන්නේ ඉංගිරිස් වලින්ය. පවුල් පසුබිම ඇති එකාට ඉංග්‍රීසි ටොයිස් වුවද ගමෙන් ඇවිත් උපාධියත් ගත් එකාට ඉංග්‍රීසි ග්‍රීක්ය. මේ නිසා මේ රටේ දැනුමක් තේරුමක් ඇති, වැඩක් කරන්නට හැකි නමුත් ඉංග්‍රීසි නොදත් උන් හොයන්නේ රජයේ රස්සාය. මේ කෙහෙම්මල් ඉංග්‍රීසියට වැඳගෙන සිටීම නිසා අපේ රටට සිදුවී ඇති හානිය නම් සුලුපටු නොවේය. (මේ ගැන හුඟක් දේ කිවයුතු නිසා පසුවට පෝස්ට් එකක් ලියමි)

සමහරවිට රජයේ කන්තෝරුවකින් කරගන්නට යන වැඩක් හිතූ තරම් ඉක්මනින් නොකෙරෙන අවස්ථා ඇත. රජයේ සේවකයින්ද නීති රීතිවලින් බැඳිලාය. හරියට ගස් මෝවියා රජයේ සේවකයින් ගස් බැන්ඳා වගේය. ඒවායින් පිට පැන්නොත් රස්සාවට කෙල වෙන්නේය. විනය පියවර ගැනෙන්නේය. වැඩ තහනම් වෙන්නේය. සමහර විට ඊලඟ ආණ්ඩුවෙන් එෆ්.සී.අයි.ඩී. යන්නට සිදුවන්නේය. එහෙම උනොත් වැඩ කරවා ගන්නට එන අය තනියටවත් එහේ යන්නට එන්නේ නැතිය. හිරේ යන්නට සිදුවන්නේත් රස්සාවට කෙලවෙන්නේත් තමුන්ට තනිවමය. ඒ නිසා දැන් රජයේ සේවකයන් ඉස්සරවගේ නොවේය. හරි පරිස්සම්ය. (මේ ආණ්ඩුව ආවාට පසු තවත් පරිස්සම්ය)

කරන්නට ඇති වැඩක් වුවත් ඉස්සර නම් දින දෙකෙන් තුනෙන් අවසන් කල වැඩ දැන් කරන්නේ ටක්කෙටම ස්ටඩි කර සති දෙක තුනක් ගත කොරලාය. ඒ ඊලඟ ආණ්ඩුවෙන් එෆ්.සී.අයි.ඩී. යන්නට ඇති බිය නිසාමය. කවුදෝ මන්තිරියෙක් කියා තිබුනේ මේ එෆ්.සී.අයි.ඩී එක නිසා දැන් රාජ්‍ය නිලධාරීන් පන්සලකට දෙන ආධාරයක්වත් දෙන්නට අදිමදි කොරනා බවය.

හැබැයි මේ අස්සේ තවත් ප්‍රශ්නයක් තියෙනවාය.  ආණ්ඩුවේ කන්තෝරුවල පඩිය අඩුය. ඒ නිසා ගෙදරට සර්වන්ට් කෙනෙක් ගන්නට ටිකක් අමාරුය. අහලින් පහලින් හොයාගත් වයසක ආච්චි කෙනෙක් වගේ කෙනෙක් නම් රැපියල් 10000 ක්වත් දී තියාගත හැකිය. ඒ නිසා රජයේ කන්තෝරුවට ගියත් කල්පනාව ගෙදර ප්‍රශ්න ගැනය. ළමයා මොන්ටිසෝරි ඇරී ගෙදර ආවාද, කෑවාද, කියා කල්පනා කල යුතුය. තියෙන ආර්ථික ප්‍රශ්න නිසා පොඩි පගාවක්, කොමිස් එකක් නොගත්තද මේසේ ලාච්චුවට දමා යන කීයක් හරි ගන්නා වෙලාවල් ඇත. එතකොට රාජ්‍ය සේවය දූෂිතය. සර්වන්ට් ආවේ නැති දවසට, සර්වන්ට් අසනීප වූ දවසට වගේ ගෙදර ප්‍රශ්න ඇති වේලාවට කලින් කියන්නේ නැතිව ඉඳහිට නිවාඩුවක් ගන්න වෙනවාය. හදිසියේ පොඩි එකා අසනීප උනොත් ගෙදර නවතින්න වෙනවාය. නැතිනම් ඔෆිස් ආවද නිවාඩුවක් දමා ගෙදර දුවන්න වෙනවාය. නැතිනම් ඉස්කෝලේ ගිය පොඩි එකා කාර්යාලයට එක්කාගෙන එන්න යන්න වෙනවාය. මේ ගිහින් එනකොට තමන්ගෙන් සේවය ලබාගන්නට පැමිනි ජනතාව පෝලිමේය. නැතිනම් මේසේ උඩ ෆයිල් ගොඩගැහිලාය. එතකොට රාජ්‍ය සේවය අකාර්යක්ෂමය.

පත්වෙන ආණ්ඩුවල ප්‍රතිපත්ති අනුවද රාජ්‍ය සේවයේ කාර්යක්ෂමතාව අඩු වැඩි වෙනවා කීවොත් එය මුසාවක් නොවේය.  මේ දවස්වල රාජ්‍ය සේවයට බලපා ඇති ප්‍රධාන කරුණක් නම් කරන්නට වැඩක් නොමැතිවීමය. මේක කියන්නේ කාටවත් පහර ගැසීමකට නොව ඇත්ත ඇති සැටියෙන් කීමටය. ප්‍රේමදාස යුගයේ ගමේ මේසන් බාස්ටද වැඩ තිබුණි. රජයේ ඉහළ නිලධාරීන් උදේ 4 සිට ෆුල් ඇටෙන්ෂන් එකේ සිටියේ කොයි මොහොතේ කථාකරවිදැයි දන්නේ නැති නිසාය. කට්ටියම වෙලාවට වැඩට ගියේ කරන්නට ඇති වැඩේ පරක්කු උනොත් ගෙදර යන්නට සිද්ධ වෙන නිසාය. චන්ද්‍රිකා කාලෙයේ මේ ගතිය වෙනස්විය. රටේ වැඩක් හරියට කෙරුනේ නැති නිසා රාජ්‍ය සේවයද බල්ලා මාක් එකට වැටුනි. රාජපක්ෂ කාලයේත් සංවර්ධන නිලධාරියාටද ගමේ මොකක් හෝ වැඩක් තිබුණි. පාරක් කොන්ක්‍රීට් කරද්දී ගමේ සංවර්ධන නිළධාරියා, ග්‍රාම සේවක, සමෘද්ධි නිලධාරියා  එයට සම්බන්ධ විය යුතුවිය. එතකොට උපාධි කොල්ලෝ කෙල්ලෝ කිව්වේ අට පාස් නැති ප්‍රාදේශීය සභා මන්ත්‍රීලා එක්ක අපිව වැඩට දැම්මා කියාය. විවේචන තිබුණද දිවි නැගුම වැනි බිම් මට්ටම දියුණු කරන සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිවලට සංවර්ධන නිලධාරීන්, ග්‍රාම සේවක, සමෘද්ධි නිලධාරීන්, පවුල් සෞඛ්‍ය සේවිකාවන් සම්බන්ධ වියයුතු විය. ඒකට කස්ටිය කිව්වේ උපාධි කොල්ලෝ කෙල්ලෝ ගමේ ඇට බෙදන්න යැව්වා කියාය. දැන් බෙදන්නට ඇටයක්වත් නැති නිසා උන්ද ඔහේ වේලි වේලී සිටිති. ෆීල්ඩ් එකෙත්, ආයතනවලත්, අමාත්‍යාංශවලත් තත්ත්වය එහෙමය.

පසුගිය දිනයක ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයන කේන්ද්‍රයේදී  පැවති වැඩමුලුවකදී දේශකයෙක් අපූරු කථාවක් කියා තිබුණි. අප්‍රිකානු රටකි.  රටට ජපන් ආයෝජන එන්නේම නැති තරම්ය. ඉන්න ජපනාද අකුලාගෙන යන්නට හදනවාය. මේ ගැන විමර්ශනයක් කර වාර්තාවක් දෙන්නට කමිටුවක් පත් කලෝය. කමිටුවේ වාර්තාවේ තිබුණේ අති සරළ දෙයකි. මේ රටේ ජපන් භාෂාවෙන් අධ්‍යාපනය ලැබිය හැකි පාසැලක් නොමැතිවීම නිසා ජපන් ජාතිකයන් මේ රටට එන්නට  අකමැතිවන බවය. ආණ්ඩුව කලේ පටස්ගා ජපන් පාසැලක් පිහිටුවන්නට අවශ්‍ය සබ්බ සකළ මනාව ලක ලෑස්ති කිරීමය. ටික කලක් ගතවනවිට ජපන් ආයෝජන ඒ රටට එකසිය ගානට එන්නට විය.

අපේ රටේත් ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එක නැගලා යන්නටත්, රාජ්‍ය සේවය නැගලා යන්නටත් කල යුත්තේ ජනතාවගේ වර්තමාන අවශ්‍යතා හඳුනා ගැනීමය. වැඩේ වෙලා ඇත්තේ ප්‍රයිවෙට් සෙක්ටර් එකට ජනතාව ඇදගැනීමටත්, රජයේ සේවකයන්ට හිතේ නිදහසේ රස්සාව කිරීමටත්  අපේ රටේ සමාජීය යටිතල පහසුකම් වර්ධනය නොවී තිබීමය. අඩුම තරමින් යන්නට එන්නට හරි හමන් ප්‍රවාහන පහසුකමක් නැත. කෝච්චියේ යන්නේ තනි කකුලෙන්ය. බස් එකේ යන්නේ අනෙකාගේ ඇඟ උඩය. ඒ මදිවාට කඩප්පුලි කොන්දලාගේ වාචාල කථා අසමින්ය. නොමිලේ සපයන සම්බාහන පහසුකම්වලින්  ඇඟ ගානට මසාජ් කරගෙන කාර්යාලයට එන එකාට හරි නම් මුලින්ම වෙනිවැල් ගැට පෙවිය යුතුය. සමහර ආයතන නම් තමන්ගේ සේවකයින්ට ප්‍රවාහන පහසුකම් සපයනවාය. ඒ ආයතනවලට අපේ ප්‍රණාමය පුදකරන්නට ඕනෑය.

හවසට ගෙදර යනවිටත් තත්වය මීට දෙවැනි නැත. ඔෆිස් අහවර වූ වහාම මීටර් සියය දුවන්නා සේ බස් නැවතුමට හෝ ස්ටේෂන් එකට රන් එක දෙන්නේ පා පුවරැවේ හෝ එල්ලී ගෙදරට යාමටය. මේ තදබදය අස්සට ගෑණියෙක් අසු උනොත් හතර අතින් ආනමාලු, කෝලිකුට්ටු, ඇම්බුන්, රතබලන්, සීනි කෙහෙල්, ඇඹුල් කෙහෙල්, ඇටි කෙහෙල්  තද වෙන්නේය. ආපසු බහින්නට සිදුවන්නේ මාරු වී ඇති අතපය හතර නැවත සුහදව මාරුකරගැනීමෙන් අනතුරුවය. ගෙදර ආ වෙලේ පටන් උයන්න, පොඩි උන් නලවන්න, ඉස්කෝලේ වැඩ, රෙදි මදින්න, පහුවදා උදේට උයනදේ ලෑස්ති කරන්න කප්පරක් වැඩය. අඩුම තරමින් 11 ටවත් ඇඳට යන්නේ හතර හන්දි රිදෙන නිසා නිදා ගන්නටය. අපට නැතත් ශරීරයේ අංගවලට අවශ්‍යතා පවතින නිසා   උදේ 4.00 සිට  මහන්සි වී සිටින ගෑණිගේ ඇඟට උඩින් කකුලක් දැම්මත් ගෑණිට මල පනින්නේය. ඔෆිස්වලට අලුත ආපු කෙල්ලන්ගේ නාරි ලාලිත්‍යයද, ලාවට පේන පෑන්ටි දාරයද, බස් එකේ, කෝච්චියේ ජැක වැදීමෙන් ඇතිවන මෝටිවේෂන් එක නිසාද  දෙන්නම් ජම්බු කියා ගෙදරට එන මිනිහාට සිදුවන්නේ තැඹිලි කෝම්බයක පිහිට පැතීමටය.  ඉතින් පවුල් ජීවිතයක් සාර්ථක වන්නේ නැතිය.

අද වනවිට කාර්යාල ප්‍රවාහන බස් රථ, නවීන ඩේ කෙයා, ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය මොන්ටිසෝරි, ජාත්‍යන්තර (පුද්ගලික) පාසැල්, පුද්ගලික රෝහල්, පුහුණු ගෘහ සේවකයින්, වෙනකක් තබා ඉංග්‍රිසි මාධ්‍ය දහම් පාසැල් ද මැජික් නොවේය. ඒවා මේ රටේ පහල මධ්‍යම පාන්තිකයන්ගෙත්, ඉහළ මධ්‍යම පාන්තිකයන්ගේත් අවශ්‍යතාය. මේ රටේ රජයේ සේවයේත්,  පුද්ගලික අංශයේත් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිටින්නේ පහල මධ්‍යම පාන්තිකයින්ය. මේ රට ඉදිරියට ගෙනයන්නට විශාල කාර්ය භාර්යක් ඉටුකිරීමට මේ කොටසට හැකියාව ඇත. රජය සිදුකල යුත්තේ මේ අයගේ බර කරට ගැනීම නොවේ. මේ අයගේ අවශ්‍යතා ඉටුවන අයුරින්  ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය කිරීමය. ඒ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමට පුද්ගලික අංශයට  අනුබලදීමය. එවිට මිනිසුන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටුවීමත්, නව ව්‍යාපාර ඇතිවීමත් සිදුවන්නේය. පහුගිය කාලයේ අධිවේගී මාර්ග ප්‍රමුඛ මාර්ග පද්ධතිය සංවර්ධනය වූ නිසා රටේ ආර්ථික පුබුදුවක් ඇතිවිය. ඒ ලෙසටම අනෙකුත් සමාජීය යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කලහොත් මේ රටේ අනාගතයට නව ගැම්මක් ගත හැකිය. මෙන්න මේ ටික කොරන්නට දැනුමක් තේරුමක් ඇති, ලෝකය දැක ඇති, පොලවේ පය ගසා ජීවත්වන නායකයින් මේ රටට අවශ්‍යය. ආණ්ඩුව සහ නායකයින් හත්පොලේ ගා ගන්නේ නැතිව ප්‍රතිපත්ති සහ සැලසුම් ටික හදනවානම්, පුද්ගලික අංශයට ඒවා කරන්නට දී හරියට නියාමනය කරනවානම් මිනිසුන්ට වැඩ කිරීම මහ කජ්ජක් නොවනු ඇත.